• İkiz veya çoğul gebelikler
• Fetusta gelişme geriliği
• Bebekte kan uyuşmazlığı
• Suyun normalden az ya da fazla olması
• Rahim içinde duruş bozukluğu
• Bebekte tespit edilen hastalıklar

Gebelik döneminde bebeğin her anını, gelişim evrelerini ve genel sağlık durumu hakkında bilgi sahibi olmak çok önemlidir. Bu nedenle gebelik döneminde anne adayının ve bebeğin gelişimi ayrıntılı bir şekilde takip edilir. İşte gebeliğin başından sonuna kadar doktora ve anne adayına gebelikle ilgili her konuda bilgi veren mucizevi icatlardan birisi olarak ultrasonografi gösterilebilir.

Detaylı ultrason (ikinci düzey ultrason, renkli ultrason) genellikle 20-23. haftalar arasında yapılan bir incelemedir.

Tüm organlar detaylıca değerlendirilir ve yeni doğan bebeklerde görülebilecek hastalıkların %80-90’ına tanı konabilir.

Bu inceleme bebeğin anne karnındaki check-up’ı olarak da düşünülebilir. İnceleme ortalama yarım saat kadar sürer. Bebeğin pozisyonu, hareketliliği, annenin cilt altı yağ dokusuna göre daha kısa veya daha uzun da sürebilmektedir.

• Çoklu gebelik doğumları
• Bebek eşinin rahim duvarına anormal yapışması
• Bebek eşinin bebekten önde gelmesi
• Aşırı kanama riski
• Rahim alma riski

4’lü Tarama Testi, hamilelik süresince temelde bebeğin Down Sendromu açısından tarandığın testlerden biridir. Dörtlü testin Down Sendromunu saptamamadaki başarısı yaklaşık % 75’tir.

Dörtlü test ismini gebenin kanından bakılan dört parametreyi kullanarak sonuç verdiğini için böyle isimlendirilmiştir.

Bunlar; Alfa-fetoprotein (AFP), İnsan Koryonik Gonadotripini (HCG), İnhibin A ve Estriol!dür. 4!lü tarama testi hamileliğin 16. ve 20. haftaları arasında uygulanmalıdır. İdeal olarak, 16. ve 18. Haftalar arasında da uygulanmaktadır.

Test, aynı zamanda AFP sayesinde fetüsün beyninde, omuriliğinde ve merkezi sinir sistemindeki (sinir yolu) diğer sinir dokularında herhangi bir bozukluk veya sorun olup olmadığını ölçer.

Dörtlü Tarama Testi, yapılan ultrasonografi sonrası anneden alınan kan örneğiyle uygulanır. Kan örneği, incelenmek üzere laboratuvara gönderilir. Sonuçları almak, birkaç günü bulabilir.

Hamileler için, günlük ideal kalori alımı miktarı 2.500-2.700 arasıdır. Yenilen besinlerin içerisinde mutlaka vitamin, mineral ve nutrientler olmalıdır.

Ayrıca protein ve kalsiyum alımı da çok önemlidir. Dört temel besin grubu olan et, süt, tahıllar, meyve ve sebzeler her gün düzenli bir şekilde alınmalıdır. Protein kaynağı olan tavuk, et ve kurubaklagil hamilelik süresi boyunca tüketilmesi büyük önem taşır.

Besinlerin, mutlaka tüketilmeden önce iyice yıkanması gerekmektedir. Ayrıca, mevsim dışı olan meyvelerin tüketilmemesine önem gösterilmelidir. Hamilelikte en önemli bir diğer faktör ise sıvı tüketimidir. Vücuttaki günlük sıvı miktarının tamamlanması hem bebek için hem de anne için oldukça faydalıdır. Bu sıvı su, ayran, taze meyve suları ve sütten karşılanabilir.

Hamileliğin başlangıç dönemi, yani ilk 3 aylık dönem, gebelerin en az kiloyu aldığı süreçtir. Bu süreçte alınması gereken ideal kilo 1 ila 2,5 kilo arasındadır. 3 aylık sürecin devamında da her ay yarım kilo alınması gereklidir. Ancak aşırı kilolu anne adaylarına haftada 250 gr. alması gerektiğini özellikle belirtmek gerekir.

Eğer doktorunuzun tavsiye ettiği kilo alımının üzerine çıkarsanız; Doğumun sezaryen olarak gerçekleşme olasılığı %20 ila %30 aralığında artabiliyor.

Ayrıca bel ve kalça ağrılarından şikayetlenme, tansiyon yükselmesi gibi sorunlar da ortaya çıkabiliyor. Tüm bu şikayetler zor bir doğum yaşamanın kaynağını oluşturuyor. Gebelik döneminde gerekenden daha az kilo alımı ise beslenme yetersizliğinin göstergesidir. Bu durum bebekte gelişme geriliği yaratabilir.

Anne adayının;

• 18 yaş altı ve 40 yaş üstünde olması
• Tekrarlayan düşük geçmişinin olması
• Aşırı zayıf ya da aşırı kilolu olması
• Eşiyle akrabalık ilişkisinin bulunması
• Normalin üzerinde sigara ya da alkol tüketmesi
• Tansiyon, guatr, kalp, şeker, karaciğer, damar, epilepsi tiroid hastalıklarından biri ya da birkaçının var olması
• Geçirilmiş önemli ameliyatlarının olması,
• Herhangi bir sebeple ilaç kullanımı

mevcut riskler arasındadır.

Gebelik sırasında hormonlarda meydana gelen değişiklikler nedeniyle yatkınlığı olan kişilerde şeker hastalığı ortaya çıkar. Toplumun özelliklerine göre tüm gebeliklerin %6-7’sinde şeker hastalığı görülür. Bunların % 90’ı gestasyonel, yani gebelikte ortaya çıkan diyabettir.

35 yaş üstü annelerde, obezlerde, daha önce doğurulmuş iri bebek veya gebelikte ortaya çıkan diyabet öyküsü olanlarda ve ailesinde diyabet öyküsü olanlarda görülme sıklığı daha fazladır.

Gebelik diyabeti gebeliğin 24-28. haftalarında yapılan seker yükleme testi ile tespit edilir. Bu testler her gebelikte yapılmaktadır. Gebelikte adı yanlışlıkla şeker yükleme testi olarak bilinen ve gerçek bilimsel adı “Glukoz Tolerans Testi” olan gebelik şekeri hastalığının tanı testinin anneye veya fetüse bir zararı yoktur.

Oral glukoz tolerans testi tek aşamalı veya iki aşamalı olarak yapılır. 75 gr. glukoz tek aşamalı yükleme testinde 8 saatlik açlık sonrası şeker içildikten sonra 1. ve 2. saatte kan değerlerine bakılır.

50 gr şeker testi ise aç olmadan bakılan test ile 1. saat kan şekeri ölçümü ve eğer yüksek ise 100 gr.’lık 1., 2. ve 3. saatte kan şekeri değerlerine bakılan testlerdir. Bu testlere sadece açlık ve tokluk şekerlerinin bakıldığı tahliller alternatif değildir.

Gebelik diyabeti tespit edilen hastalarda tedavi kan şekeri regülasyonunun diyet ve egzersiz ile normal seviyelerde tutulmasını sağlamaktır. Eğer başarılı olunamazsa tedavide insülin uygulaması yapılmalıdır. Evde kendi kendine kan şekeri takibi öğretilir ve tıbbi beslenme tedavisi anlatılır.

Tıbbi beslenme tedavisindeki amaç; gebenin diyetinde karbonhidrat, protein ve yağ dengesini düzenlemektir. Açlık kan şekerinin 95 mg./dl altında tutulması ve 1. saat tokluk 145 ve 2. saat tokluk şekerinin 125’nin altında tutulması hedeflenir.

Eğer tıbbi beslenme tedavisi ve egzersiz ile hedeflenen kan şekeri değerlerine ulaşılmadıysa gebeye insülin tedavisi önerilir. İnsülin başlandıktan sonrada gebe diyet yapmaya ve kendi kendine kan şekeri ölçümüne devam etmelidir.

Amniyon sıvısının patolojik olarak az olduğu durumlara “oligohidramnios” denmektedir.  Amnios sıvı miktarının 500 ml’nin altında veya ultrasonda ölçülen amnios sıvı indeksinin 5 cm.’nin altında olmasıdır.

Nedenleri;

• Erken membran rüptürü yani amnios sıvı kesesinin doğumdan önce açılması (%25).
• Doğumsal anomaliler: (%25-35) Genelde 2. üç ayda (14-28 hafta) ortaya çıkar. Bunlar renal agenezi (böbreğin olmaması), alt üriner sistemde tıkanıklıklar ve polikistik böbrek hastalığıdır.
• Kronik plasental yetmezlik: En sık neden budur. Genelde büyüme kısıtlılığı da eşlik eder.

• Düşük yapmak ve düşüğün tekrarlanması
• Erken doğum
• Çok zayıf ve çok kilolu bebek doğumu
• Gebelik döneminde zehirlenme
• Doğum sırasında aşırı kanama yaşama
• Miyom ameliyatı geçirmiş olma
• Rahim yırtılması
• Dış Gebelik

Perinatoloji, yüksek riskli ve problemli gebelikleri belirleyen, annen karnında bulunan bebeğin hastalıklarının tanısı ve tedavisi ile ilgilenen bir bilim dalıdır.

Hamilelik döneminde negatif durumları teşhis eden ve gerekli tedaviyi uygulayan Perinatolojide amaç, gebelik takibini ve gerekli tedaviyi planlamaktır.

Perinatoloji;

• Anne adaylarının ve bebeklerinin sağlıklarının düzeltilmesi,
• Fetal anormalliklerin erken tanısı,
• Kromozomal anormalliklerin taranması,
• Düşüklerin ve ölü doğumların engellenmesi,
• Erken doğumun önceden belirlenip önlenebilmesi,
• Çoğul gebeliklerde oluşabilecek problemlerin teşhisi

alanlarında çalışır.

• Detaylı Fetal Ultrasonografi
• Fetal Anomaliler
• Fetal Ekokardiyografi
• Fetal Kalp Anomalileri
• Prenatal Tanı
• Anne Karnında Tanısal İşlemler
• Gebelik Komplikasyonları
• Dört Boyutlu Fetal Görüntüleme
• Anne Karnında Genetik Hastalıkların Tanısı
• Risk Gebeliklerde Danışmanlık
• Çoğul Gebeliklerin Yönetimi

Amniyon sıvısının normalden fazla olması durumuna “polihidramnios” denir. Sıvı miktarının 2000 ml’den fazla veya ultrasonda ölçülen amnios sıvı indeksinin 24 cm’nin üzerinde olmasıdır. Tüm gebeliklerin %0.4-.3.3’ünde izlenir. %2.6 da çoğul gebeliklere bağlı olarak gelişir.

Nedenleri;

• Annede diyabet olması
• Doğumsal anomali ve genetik sendromlar

İdiyopatik: Polihidramniosun %34’ünde bir neden bulunamamaktadır.

Üçlü tarama testi veya “Triple test” de denilen 3’lü test, hamile kadınların gebeliğinin 16. ve 20. haftaları arasında yapılan bir taramadır.

Anne adayından alınan kan örneğinde, 3 adet farklı hormon ölçümü yapılır. Yapılan bu hormon ölçümünü, anne adayının yaşı, kilosu, sigara kullanıp kullanmadığı gibi değişkenler ve hamilelik haftası ile beraber özel bir bilgisayar programına girilerek işleme tabi tutulur.

Gebelikte bebeğe ait özellikle Tizomi 21 (Down sendromu), Trizomi 18 (Edwards Sendromu) gibi kromozom bozukluklarıyla birlikte “Nöral tüp defektleri” adı verilen anomalilerin taranmasıdır. İkili testte olduğu gibi üçlü test de riskli grubu tarayan bir tarama testidir. Üçlü testin Down sendromu saptamadaki başarısı yaklaşık % 70’tir.

Üçlü testin tek avantajı AFP’nin yüksek olması durumunda nöral tüp defekti (omurga kapanma bozukluğu) için uyarıcı olmasıdır. Ancak nöral tüp defektinin ultrason ile saptanabilen bir patoloji olmasından ve AFP ölçümünün tek başına yapılabilmesinden dolayı ikili test sonucu normal olan hastalara üçlü test uygulanmasına gerek yoktur.

Servikal yetmezlik ya da rahim ağzı yetmezliği rahim ağzının gebeliğin devamına izin verecek yeterlilikte olmaması durumundur.

Böyle gebeliklerde gebeliğin ilerlemesiyle rahim ağzı ya da serviks kısalır ve açılır neticede erken doğum ile sonuçlanır. Bu durum bazen 16-20 hafta arası yaşayamayacak kadar küçük bir feüsün düşmesi ile bazen de 24-34 hafta arası yoğun bakımda yaşatılabilecek bir fetüsün erken doğumu ile sonuçlanır.

Genel olarak sebebi tespit edilememekle birlikte servikal yetmezlik konizasyon gibi rahim ağzında doku kaybına neden olan operasyonlar, genellikle 14-16 haftalar arasındaki kürtajlar, doğuştan rahim anormallikleri ve normal doğum travmaları gibi sebeplerden kaynaklanabilir.

Bir defa böyle bir gebelik kaybı yaşanmış ise daha sonraki hamileliklerde rahim ağzı uzunluğu takip edilmeli, bulgulara servikal serklaj (rahim ağzının dikilerek daraltılması işlemi) gerekliliği açısından hasta değerlendirilmelidir.

Rahim ağzında açılmanın olduğu durumlarda ise bu işlem acil şartlarda yapılabilmektedir. Ancak işlemden sonra erken doğum, rahim enfeksiyonu ve amnios kesesinin açılması (su gelmesi) ihtimali vardır. Özellikle acil olarak yapılan veya 20. gebelik haftasından sonra yapılan işlemler daha risklidir.

Riskli gebelik çok geniş bir hasta grubunu kapsamaktadır. Riskli gebelik yaşama ihtimali olan kişilerin gruplandırılması;

• Anne adaylarının mevcut riskleri
• Bir önceki gebelik döneminden gelen riskler
• Fetusa ve doğuma ait riskler